Okul Öncesi Dönemde Çocuklarda Beslenme
Bir – beş yaş grubu çocukları kapsayan bu döneme ‘oyun çocuğu’ dönemi de denmektedir. İlk yaştan itibaren çocuk giderek bağımsızlık kazanmaya başlar, aile içinde çocuk değişmeye başlayan bir birey haline gelir. Bu sayısız gelişme ve değişme döneminde çocuğun yeme alışkanlıkları da doğrudan veya dolaylı ailenin, özellikle anne ve babanın beslenme alışkanlıklarından etkilenir.
Anne, baba ve varsa bakıcı kendi yiyecek alışkanlıklarının, sevdikleri ve sevmedikleri şeylerin çocuk tarafından taklit edileceğini bilmelidirler. Anne ve babanın yedirme için ısrarları, ödüllendirme, ceza verme gibi yemek yeme sürecini vurgulayan tutumları çocuğun beslenme alışkanlıklarını olumsuz yönde etkilemektedir. Çocukların yiyecek tüketimleri günlük olarak değişmektedir. Bazı günler çok yemek yerken bazı günler az yemek yiyebilmektedirler. Bunula birlikte yemeklerini belirli saatlerde vermek, öğünler dışında abur cubur diye tabir edilen bisküvi, kraker, çikolata, kola gibi besinlerin yenmesine izin vermemek gibi önlemlerle çocuğu düzenli beslenme programına alıştırmaya çalışılmalıdır.
Küçük çocukların beslenme alışkanlıkları ailelerinden bağımsız düşünülemez. Çocukluk dönemindeki beslenme deneyimlerinin yetişkinlik dönemi beslenme alışkanlıklarına etkisi oldukça fazladır. O nedenle bu dönemde çocuk zorlanmadan sağlıklı beslenme modeline alıştırılmalıdır. Bu şekilde ileri yaşlara kadar uzanan doğru beslenme alışkanlığı kazandırılmalıdır. Sağlıklı beslenme önerileri tüm aile için geçerlidir fakat küçük çocukların özen besin gereksinimleri de unutulmamalıdır.
Oyun çağı döneminde yağ alımı da önemlidir. Yetersiz yağ alımı yetişkinlerde önemli bir sorun yaratmaz, hatta belirli bir yaştan sonra yağ kısıtlamasına gerek vardır, fakat küçük çocuklarda böyle bir durum yetersiz enerji alımıyla sonuçlanır. Bunun nedeni ise yağlardan alınan enerjinin yerine geçecek olan karbonhidratlı besinlerin, daha hacimli olmasıdır ve küçük çocuklar bu kadar besinle başedemeyebilirler. Yağlar enerji sağlamasının yanısıra, yağda eriyen vitaminlerin kullanılmasında ve sinir sisteminin çalışmasında rol almaktadır. Bu nedenle çocuklarda günlük enerjinin yaklaşık %30 kadarı yağlardan sağlanmalıdır.
Bu dönemde basit şeker (çay şekeri) içeren besin tüketimi de oldukça yüksektir. Basit şekerler kontrolsüz kilo artışı, diş çürükleri, insülin direnci gibi sorunlara neden olabilmektedir. Bu dönemde karbonhidrat ağırlıklı tek tip beslenme yerine vitamin, mineral ve proteinden de zengin bir beslenme modeli izlenmelidir. Öğünlerde besin çeşitliliği besin ögesi gereksinmeleri açısından çok önemlidir.
Oyun çocuğu döneminde ayrıca kızartma, yağda pişirme gibi uygun olmayan pişirme yöntemleriyle hazırlanan besinler sağlıksızdır. Bu dönemde çocuklar zorlanmadan sebze ve meyve yeme alışkanlığı da kazandırılmalıdır. Sebze ve meyveler vitamin, mineral ve antioksidanlar açısından zengindir.
Çocuğun gerek sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanması, gerekse büyüme ve gelişmesini tamamlayabilmesi için, kendisine tüm besin gruplarından besinlerin uygun pişirme yöntemleri ile sunulması ve öğün atlanmadan beslenmesi, çocuğun sağlıklı bir birey olmasının önkoşuludur.