Pilates ve Skolyoz
Önceki yazımda kamburluktan söz etmiş, omurganın yandan bakıldığında gözlenen aşırı eğrilikleridir demiştim. Skolyoz ise omurgaya arkadan bakıldığında gözlenen sağa ve sola eğriliklerdir. Normal sağlıklı bir omurga, arkadan bakıldığında yukarıdan aşağıya doğru dümdüz iner. Skolyozda ise omurga, S ya da C şeklinde kıvrım ya da kıvrımlar oluşturmuştur. Skolyoz; çeşitli kas hastalıkları, nörolojik hastalıklar, enfeksiyonlar, travmatik hastalıklar, romatizmal hastalıklar gibi pek çok nedenle oluşabilir. Bunun yanında idiopatik olarak adlandırılan belirli herhangi bir sebebe bağlanamayan ve doğumsal skolyozlar da mevcuttur. Ayrıca bacak boyları arasındaki uzunluk farkları, çantayı tek taraflı olarak her zaman aynı omuzda taşımak, ayakta çalışanlarda ağırlığı tek ve aynı tarafa verme alışkanlığı gibi durumlar da skolyoza sebebiyet verebilmektedir. Ya da ayak bileğindeki uzun süreli bir problem nedeniyle kişinin yürüyüşü değişir; sırasıyla diz, kalça ve omurga da, tıpkı birbiri ardına sıralı domino taşları gibi bu problemden etkilenir. Bu nedenle skolyoz, aslında bir hastalık değil; pek çok hastalık ve alışkanlığın sebep olabileceği bir semptomdur.
Toplumda her 100 kişiden 3’ünde ileri derece skolyoz vardır. Fakat bu oran aslında çok daha yüksektir. Altında yatan pek çok sebep olduğu için bir insanın bu sebeplerden hiçbirini taşımaması çok düşük bir olasılıktır. Bu nedenle de hemen herkeste az da olsa skolyoz vardır. Bunu çıplakken bir ayna karşısında durup omuz sevileri ve bel oyuntularındaki simetri farklarına bakarak kendiniz görebilirsiniz.
Hastalığın seyri açısından bir takım genellemelerde bulunmak da mümkündür. Skolyoz başlangıç yaşı, ne kadar küçük olursa o kadar daha kötü ilerleme gösterir. Cinsiyet üzerine dezavantaj ise kız çocukları yönündedir. Eğriliğin derecesi ne kadar fazla ise, eğriye katılan omur sayısı ne kadar az ise, eğri ne kadar yukarıda ise ilerleme o kadar kötüdür. Bir dezavantaj da yapısal skolyozlarda gözlenen vertebralardaki rotasyon, yani omurlarda dönme olmasıdır.
Hem sağlık hem de görüntü açısından ciddi sonuçlar doğurabilen skolyoz, tedavisi olmayan umutsuz bir durum değildir. Skolyoz, her hastada farklı bir şeklide kendini göstermektedir. Hastanın yaşına, cinsiyetine, omurgada skolyozun görüldüğü seviyeye, oluşma sebebine, eğrinin sayısına, eğriye katılan omur sayısına, omurlarda dönme olup olmadığına, eğrinin derecesine göre kendine has görüntüsü ve buna göre tedavi yöntemleri vardır. Her skolyoz hastasına aynı tedavi, korse ve egzersizleri uygulamak çok büyük bir yanlıştır. Egzersiz önerilerinde yukarıda saydığım bütün kriterler dikkate alınır. Örneğin, C skolyozda, açıklığı sağa ya da sola bakan tek bir eğri vardır; S skolyozda ise iki tane primer eğri bulunur. C ve S skolyozlara verilen egzersizler farklıdır. Yine C ya da ters C ve S ya da ters S oluşuna göre de farklı yaklaşımlar gerektirir. Çoğunlukla kamburluk da skolyoza eşlik eder. Skolyoz ve kamburluk ortak spesifik bir tedavi ile, birlikte tedavi edilir. Hem skolyoz hem de kamburluk solunum kaslarını ve akciğer kapasitesini, dolayısıyla da solunumu olumsuz olarak etkilemektedir. Öyle ki ciddi skolyoz vakalarında solunum yetersizliği nedeniyle ölümlere kadar varan sonuçlar görülebilmektedir. Bu nedenle tedaviye mutlaka solunum rehabilitasyonu eklenmelidir. Pilates egzersizleri bütün bu gereksinimler açısından skolyoz hastaları için biçilmiş kaftandır. Fakat mutlaka fizyoterapistlerce, kişiye(skolyoza) özel uygulanmalıdır. Pilates salonlarında grup olarak, spor hocaları eşliğinde yapılacak pilates, skolyozu tedavi edemez.
Fzt.Gülnihal Öztürk