Sporcularda Doğru Beslenme Performansı Etkiler
Beslenmenin en önemli olduğu gruplardan biri de sporculardır. Yeterli ve dengeli beslenme mutlak galibiyet getirir diyemeyiz fakat yetersiz ve dengesiz bir beslenme örüntüsünün birtakım sorunlara neden olabileceğini söyleyebiliriz. Bu sorunların başında sporcular için performans düşüklüğü gelmektedir. İyi beslenen bir sporcunun performansı yüksektir ve katıldığı antrenmanlardan maksimum verim alabilir. Ayrıca yetersiz beslenmenin dikkat dağınıklığı ve algılamada güçlük gibi sorunlara neden olduğunu biliyoruz. Bu yüzden iyi beslenen sporcular üst düzey konsantrasyon ve dikkate sahiptirler. Ayrıca yeterli ve dengeli beslenen sporcularda hastalığa yakalanma riski, sakatlanma gibi durumlar daha düşüktür. Ve sağlıklı bir beslenme örüntüsünü takip eden sporcularda toparlanma süresi daha kısa olmaktadır. Sporcu beslenmesinde en temel hedef sporcu sağlığını korumak ve performansını artırmaktır.
Sporcuların sporcu olmayan insanlara göre enerji gereksinmesi daha fazladır. Enerji gereksinmesi pek çok şeye bağlı olarak değişebilir. Örneğin; yaş, cinsiyet, vücut bileşimi, egzersiz yapıp yapmama durumu veya yapılan egzersizin türü ve şiddeti gibi etkenlere bağlı olarak enerji gereksinmesi farklılık göstermektedir. Alınan enerjinin harcanan enerjiye eşit olması durumuna enerji dengesi diyoruz. Sporcularda enerji dengesini korumak oldukça önemlidir. Enerji dengesi korunduğunda ağırlık kaybı veya ağırlık kazanımı olmaz. Peki, enerji dengesi sağlanmazsa nasıl sorunlarla karşılaşırız? Yetersiz beslenme sonucu yetersiz enerji alımı olur ve negatif enerji dengesi oluşur. Bu da harcanan enerjinin alınan enerjiden fazla olduğu anlamına gelmektedir. Bunun sonucu olarak enerji vücuttaki yağ depolarından karşılanır ve ağırlık kaybı görülür. Ayrıca bu duruma kas kaybı da eşlik eder. Böylece performansta düşüklük görülür.
Vücudumuz enerji ihtiyacını karşılamak için karbonhidrat, yağ ve özel durumlarda proteinleri kullanır. Karbonhidratlar sporcular için temel enerji kaynağıdır. Ayrıca karbonhidratlarla birlikte aldığımız posa kalın bağırsağın aktivitesini artırarak vücudu toksinlerden arındırmaya yardım eder. Sporcuların sağlığı ve performansları için basit karbonhidratlar yerine kompleks karbonhidratları tercih etmeleri önerilir. Sporcuların beslenmesinde pilav, makarna, ekmek, sebzeler, kurubaklagiller ve tahıllar gibi kompleks karbonhidrat kaynakları mutlaka yer almalıdır.
Yağlar özellikle uzun süreli sporlarda enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır. Karbonhidrat depoları sınırlı olduğundan uzun süreli egzersizlerde yağın önemi daha da artmaktadır. Fakat yağ alımının aşırı miktarda alınması karbonhidrat alımını düşüreceğinden performans olumsuz etkilenebilir. Bu yüzden yeterli miktarda alınması gerekmektedir.
Proteinlerin egzersiz süresince enerjiye katkısı oldukça azdır. Sadece uzun süreli egzersizlerde proteinlerin özellikle dallı zincirli amino asitlerin enerjiye katkısı bir miktar artmaktadır. Proteinler enerjiye katkısından ziyade vücuda sağladığı yararlar açısından sporcular ve diğer insanlar için çok önemlidir. Proteinlerin yapı taşları olan amino asitler hücrelerin temel yapısını oluşturur. Ayrıca proteinler yıpranmış dokuların yenilenmesinde, egzersize bağlı kaslardaki hasarın onarılmasında ve vücudun mikroplara karşı korunmasında görev aldıklarından beslenmemizde önemli bir yere sahiptir.
Enerji dengesinin sağlanması ve besin ögelerinin yeterli miktarda alınması performansı olumlu yönde etkilemektedir. Sporcuların beslenmesi dikkat gerektiren bir konu olduğundan beslenme uzmanından destek alınabilir.
Hocam çok değerli bir yazı.Tesekkur ederiz.Devamini bekliyoruz. :)